Ακεραιότητα στην έρευνα και τη διακυβέρνηση

Ηθική και Δεοντολογία στην έρευνα

Η εποπτεία της ερευνητικής ηθικής και δεοντολογίας αποτελεί κρίσιμη εγγύηση για την αξιοπιστία των ερευνητικών δράσεων του ΕΙΕ, προάγει την αριστεία και είναι απαραίτητη για την ενίσχυση της δημόσιας εμπιστοσύνης και της αποδοχής της έρευνας που διεξάγεται στο Ίδρυμα.

Στο πλαίσιο αυτό, στο ΕΙΕ έχει θεσμοθετηθεί και λειτουργεί η Επιτροπή Ηθικής και Δεοντολογίας της Έρευνας (ΕΗΔΕ).

H Επιτροπή Ηθικής και Δεοντολογίας της Έρευνας (ΕΗΔΕ) του ΕΙΕ έχει συσταθεί και λειτουργεί από τον Οκτώβριο του 2020, σύμφωνα με τον Νόμο 4521/2018, Άρθρα 21-27. Αποστολή της Επιτροπής είναι η διασφάλιση της ηθικής ακεραιότητας των ερευνητικών έργων και προγραμμάτων που υλοποιούνται στο ΕΙΕ. Η Επιτροπή αξιολογεί κατά πόσον οι ερευνητικές πρωτοβουλίες που αναπτύσσονται στο ΕΙΕ διενεργούνται με σεβασμό στην αξία των ανθρώπινων όντων και των συνταγματικά κατοχυρωμένων δικαιωμάτων τους, στην αυτονομία των προσώπων που συμμετέχουν, στην προστασία της ιδιωτικής ζωής και των προσωπικών τους δεδομένων, καθώς και με φροντίδα για το φυσικό και πολιτισμικό περιβάλλον. Η Επιτροπή διασφαλίζει επίσης την τήρηση, στο πλαίσιο των ερευνητικών έργων/προγραμμάτων, των γενικά παραδεκτών αρχών της ακεραιότητας της έρευνας και των κριτηρίων της ορθής επιστημονικής πρακτικής. Στις αρμοδιότητες της Επιτροπής περιλαμβάνονται επίσης η ενημέρωση και ευαισθητοποίηση του προσωπικού του ΕΙΕ σε θέματα ηθικής και δεοντολογίας της έρευνας.

Η Επιτροπή έχει αναπτύξει τον Κώδικα Ηθικής και Δεοντολογίας της Επιστημονικής Έρευνας του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών, μαζί με τον Κανονισμό Εφαρμογής Αρχών και Λειτουργίας της ΕΗΔΕ, οι οποίοι εγκρίθηκαν από το Διοικητικό Συμβούλιο του ΕΙΕ, θεσπίζοντας έτσι τη θεμελιώδη βάση για την προστασία της ερευνητικής ηθικής εντός του ΕΙΕ.

Περισσότερες πληροφορίες για την ΕΗΔΕ/ΕΙΕ, συμπεριλαμβανομένου του σχετικού θεσμικού πλαισίου και των διαδικαστικών κατευθυντήριων γραμμών:

Επιτροπή Ηθικής και Δεοντολογίας της Έρευνας ΕΙΕ (Ε.Η.Δ.Ε.)

Παροχή ίσων ευκαιριών και συμπερίληψη

Το ΕΙΕ υποστηρίζει ενεργά την ισότητα και την παροχή ίσων ευκαιριών, ενώ η αρχή της συμπερίληψης αντικατοπτρίζεται σε όλους τους συνεργάτες, τους υποψήφιους ερευνητές, τους προμηθευτές, τους εταίρους και τους επισκέπτες του. Στόχος είναι να παρέχονται ίσες ευκαιρίες για όλους, με την έμφαση να δίνεται στις υπο-εκπροσωπούμενες ή μειονοτικές ομάδες που μπορεί να διακρίνονται για τις πεποιθήσεις, τις ειδικές δεξιότητες, την ηλικία, το φύλο ή τον σεξουαλικό προσανατολισμό τους.

Στο πλαίσιο αυτό, στο ΕΙΕ έχει θεσμοθετηθεί και λειτουργεί η Επιτροπή Ηθικής και Δεοντολογίας (ΕΗΔΕ), ενώ παράλληλα έχει θεσμοθετηθεί και συνεχώς επικαιροποιείται το Σχέδιο Δράσης για την Ισότητα των Φύλων (Gender Equality Plan).

Επιτροπή Ισότητας Φύλων και Καταπολέμησης Διακρίσεων

Η ΕΙΦΚΔ/ΕΙΕ επικαιροποιήθηκε με απόφαση του Δ.Σ./ΕΙΕ (2025/13/26.05.2025) και λειτουργεί ως συμβουλευτικό όργανο του φορέα και των οργάνων διοίκησής του. Η λειτουργία της ΕΙΦΚΔ αποσκοπεί στην προαγωγή της Ισότητας των Φύλων και την καταπολέμηση των διακρίσεων σε όλα τα επίπεδα δομών και δραστηριοτήτων του ΕΙΕ, με απώτερο σκοπό τη δημιουργία κουλτούρας ισότητας και συμπερίληψης.

Επιτροπή Ισότητας των Φύλων και Καταπολέμησης των Διακρίσεων (ΕΙΦΚ∆/ΕΙΕ)

Συνήγορος του Ερευνητή

Τον Μάρτιο του 2024 θεσπίστηκε ο Συνήγορος του Ερευνητή στο ΕΙΕ. Στόχος για την πρωτοβουλία αυτή ήταν η καθιέρωση μιας διαδικασίας μέσω της οποίας το ερευνητικό προσωπικό που αντιμετωπίζει ζητήματα που σχετίζονται με την αξιοκρατία, τον αθέμιτο ανταγωνισμό, την έλλειψη διαφάνειας, τον εκφοβισμό, την αισχροκέρδεια ή παρόμοιες προκλήσεις να μπορεί να απευθύνεται εμπιστευτικά και με ασφάλεια στον Συνήγορο του Ερευνητή για επίλυση ζητημάτων, όπως τα παραπάνω. Η επιλογή του Συνηγόρου του Ερευνητή διεξήχθη μέσω ανοικτής πρόσκλησης υποβολής αιτήσεων εντός του ΕΙΕ, επιτρέποντας σε όλα τα ενδιαφερόμενα μέλη του προσωπικού να υποβάλουν αίτηση για τη θέση. Ο Δρ Β. Ζουμπουρλής, Διευθυντής Ερευνών του Ινστιτούτου Χημικής Βιολογίας, έχει επιλεγεί ως ο πρώτος Συνήγορος του Ερευνητή.

Πολιτική Μη Σύγκρουσης Συμφερόντων

Το ΕΙΕ είναι δεσμευμένο να διεξάγει το σύνολο των ερευνητικών και διοικητικών δραστηριοτήτων του με τρόπο που διασφαλίζει ότι η κρίση και η λήψη αποφάσεων της διοίκησης και του προσωπικού του δεν επηρεάζεται από προσωπικά συμφέροντα. Όταν τα προσωπικά συμφέροντα επηρεάζουν ή εκλαμβάνονται ως τέτοια που επηρεάζουν αθέμιτα τη λήψη αποφάσεων στο ΕΙΕ, προκύπτει σύγκρουση συμφερόντων, για τη διαχείριση των οποίων το ΕΙΕ έχει υιοθετήσει την «Πολιτική Μη Σύγκρουσης Συμφερόντων». Το περιεχόμενο της Πολιτικής Μη Σύγκρουσης Συμφερόντων είναι προσβάσιμο για το προσωπικό στο Intranet του Ιδρύματος.