III

Οικονομία και κοινωνία

Στο πεδίο της οικονομικής ιστορίας διερευνώνται θέματα, όπως η παραγωγή, μεταποίηση και εμπορευματική διακίνηση προϊόντων, η παραγωγή και κυκλοφορία νομισμάτων σε τοπικό και υπερτοπικό επίπεδο, οικονομίες μικρής και μεγάλης κλίμακας. Στο κοινωνικό πεδίο, η έρευνα επικεντρώνεται στη μελέτη των κοινωνικών δομών, ταυτοτήτων και συμπεριφορών μέσω της προσωπογραφικής ανάλυσης. Επιπλέον, η οικονομία και η κοινωνία εξετάζονται συνδυαστικά, με τη μελέτη ζητημάτων οικονομικής φύσης με έντονες κοινωνικές διαστάσεις (π.χ. πείνα και σιτοδεία) και με τη χρήση σύγχρονων μεθοδολογικών εργαλείων, όπως η θεωρία των δικτύων και τα γεωγραφικά συστήματα πληροφοριών (GIS).

Οικονομικά και κοινωνικά φαινόμενα: μια αμφίδρομη σχέση

Διαχρονικά, η σχέση μεταξύ οικονομικών και κοινωνικών φαινομένων παραμένει στενή και αλληλεπιδρούσα. Η οικονομία αποτελεί βασικό τομέα της ζωής κάθε ανθρώπινης κοινωνίας, καθώς δεν λειτουργεί απομονωμένα, αλλά ενσωματώνεται στις κοινωνικές σχέσεις, στους θεσμούς και στις αξίες κάθε εποχής. Σε όλη τη διάρκεια της αρχαιότητας οι οικονομικές μεταβολές προκαλούσαν κοινωνικές ανακατατάξεις, διαμόρφωναν ρόλους, εξουσίες και τρόπους ζωής και, αντιστρόφως, οι κοινωνικές πιέσεις διαμόρφωναν νέες οικονομικές συνθήκες, ωθώντας τις οικονομίες να προσαρμοστούν ή να μεταρρυθμιστούν. Αυτή η αμφίδρομη δυναμική αποτελεί βασικό μοχλό ιστορικής εξέλιξης των ανθρώπινων κοινωνιών.

Περισσότερα

Νομισματική παραγωγή και κυκλοφορία

Στον αρχαίο κόσμο, όπως και στον σημερινό, τα περισσότερα κράτη, είτε πρόκειται για μικρές πόλεις, για ενώσεις πόλεων ή για βασίλεια, είχαν το δικό τους νόμισμα που ήταν δόκιμο στην επικράτεια της εκδίδουσας αρχής. Τα νομίσματα ωστόσο μετακινούνταν μαζί με τους ανθρώπους που τα έφεραν, με στρατιώτες, εμπόρους, αθλητές ή προσκυνητές, και βρίσκονταν σε απομακρυσμένες περιοχές, εκτός της δικής τους επικράτειας. Επιπλέον, ορισμένα νομίσματα κυρίαρχων κρατών λειτουργούσαν ως διεθνή νομίσματα, «νόμισμα ἑλληνικόν» τα ονομάζει ο Πλάτωνας,  και χρησιμοποιούνταν σε διεθνείς συναλλαγές.

Περισσότερα

Δίκτυα

Η μελέτη των αρχαίων δικτύων αποτελεί μια βασική νέα κατεύθυνση των σύγχρονων προσεγγίσεων στον τομέα της αρχαίας ιστορίας, η οποία αποτελεί μεθοδολογική τομή για το αντικείμενο μας. Μέσω της μεθοδολογικής προσέγγισης της θεωρίας δικτύων (Social Network Analysis – SNA), η μελέτη των δικτύων της αρχαιότητας εξετάζει την μορφή διαφόρων σχέσεων, οικονομικών, πολιτικών, θρησκευτικών, πολιτισμικών, κοινωνικών, διαπροσωπικών κ.ο.κ. Η ειδίκευση μελών του ΤΕΡΑ πάνω στην προσωπογραφία, την επιγραφική και τη νομισματική μας καθιστά πρωτοπόρους στην διερεύνηση των αρχαίων δικτύων.

Περισσότερα