ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΙΣΤΟΡΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ > Τομέας Νεοελληνικών Ερευνών

Ιστορία του Πολιτισμού: Παιδεία, Θεσμοί, Τέχνη

Οικονομική και Κοινωνική Ιστορία

Πολιτική Ιστορία

 


 

Ιστορία, Φιλοσοφία και Διδακτική των Επιστημών
και της Τεχνολογίας (HPDST)

Αντικείμενο του Προγράμματος είναι η μελέτη της ιστορίας των επιστημών και της τεχνολογίας στον ελληνικό χώρο από την ύστερη αρχαιότητα μέχρι σήμερα, καθώς και η φιλοσοφία και η διδακτική των φυσικών επιστημών. Το Πρόγραμμα διεξάγεται σε συνεργασία με το Εργαστήριο Διδακτικής & Επιστημολογίας Φυσικών Επιστημών και Εκπαιδευτικής Τεχνολογίας του Εθνικού & Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών.

 

Ιστορικό

Το HPDST προέρχεται από δύο πρότινος συμπληρωματικές ομάδες, την ομάδα Ιστορίας και Φιλοσοφίας των Επιστημών και της Τεχνολογίας του ΙΙΕ/EIE και το Εργαστήριο Διδακτικής & Επιστημολογίας Φυσικών Επιστημών και Εκπαιδευτικής Τεχνολογίας. Οι ομάδες αυτές συγχωνεύθηκαν σε μία ενιαία ομάδα. Η ιδέα της συγχώνευσης προέκυψε μέσα από την αναγνώριση της βασικής ανάγκης να ενισχυθούν οι σχέσεις επιστήμης-κοινωνίας αλλά και να εμπλακούν όλοι οι κοινωνικοί εταίροι. Αυτός ο στόχος επιτυγχάνεται μέσα από την ερευνητική δραστηριότητα που συμμετέχει στις τελευταίες επιστημονικές εξελίξεις και αξιοποιεί τα πλεονεκτήματα μιας διεπιστημονικής προσέγγισης. Από το 2000, το HPDST έχει εξελιχθεί σε μία από τις πιο δυναμικές ερευνητικές ομάδες στη Ευρώπη.
Η ομάδα HPDST υπέβαλε το 2008 πρόταση για το πρόγραμμα «Ήφαιστος» (Ελληνική Φιλοσοφία, Ιστορία και Διδασκαλία των Επιστήμων), το οποίο έλαβε χρηματοδότηση από το 7ο ΠΠ για μια περίοδο τριών ετών (2009-2012).  Το «Ήφαιστος» αποσκοπούσε να καταστήσει την ομάδα HPDST «Team of excellence» στην Ευρώπη στον τομέα της ιστορίας της ελληνικής επιστήμης και της διδακτικής της φυσικής, χρηματοδοτώντας την επιμόρφωση νέων στελεχών της σε ευρωπαϊκά Κέντρα αριστείας,  εξέχοντες επισκέπτες ερευνητές για συνεργασία και σεμινάρια, την διοργάνωση ερευνητικών σεμιναρίων και διεθνών συνεδρίων, τις εκδόσεις βιβλίων και ειδικευμένων περιοδικών, την διοργάνωση διεθνών εκθέσεων, εκπαιδευτικών δράσεων, ενός επιστημονικού ντοκιμαντέρ κλπ.

 

Μέλη

Κωνσταντίνος Ταμπάκης, Κύριος Ερευνητής, Υπεύθυνος Προγράμματος
Ευθύμιος Νικολαΐδης, Ομότιμος Διευθυντής Ερευνών

Άλλα Μέλη

Βλέπε http://project-sow.org/people
Βλέπε επίσης πλήρη κατάλογο των μελών της ομάδας

 

 

Ερευνητικά Έργα

Την τρέχουσα περίοδο (2013-2018) το HPDST εκπόνησε τρία χρηματοδοτούμενα Έργα:

  • το «Dacalbo» (Ψηφιακό αρχείο για την αλχημεία στο Βυζάντιο και τις ελληνόφωνες κοινότητες της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας) το οποίο αφορά στην ιστορία της ελληνικής αλχημείας (χειρόγραφα, πηγές, μεταδεδομένα, βάση δεδομένων συνταγών, σχέσεις αλχημείας-κοινωνίας, εκπαιδευτικές εφαρμογές της ιστορίας της αλχημείας). Το έργο χρηματοδοτήθηκε από το Πρόγραμμα Θαλής-ΕΣΠΑ 2007-2013 και εκπονήθηκε από το 2012 έως το 2015.
  • το «NARSES Φύση και θρησκεία στη Νοτιοανατολική Μεσόγειο», το οποίο αφορά στη μελέτη των σχέσεων επιστήμης και ορθόδοξου χριστιανισμού από την ύστερη αρχαιότητα έως σήμερα. Το έργο χρηματοδοτήθηκε από το Πρόγραμμα Αριστεία-ΕΣΠΑ 2007-2013 και εκπονήθηκε από το 2012 έως το 2015.
  • Το «SOW http://project-sow.org/  - Science and Orthodoxy around the World»  το οποίο αφορά στη μελέτη των σχέσεων επιστημών και ορθόδοξου χριστιανισμού σε όλο τον κόσμο, με συνεργάτες από 11 χώρες (Ρωσία, Βουλγαρία, Ρουμανία, Σερβία, Γεωργία, ΗΠΑ, Καναδά, Αυστραλία, Γαλλία, Γερμανία και Ελλάδα). Το έργο χρηματοδοτείται από το Templeton World Charity Foundation και εκπονήθηκε από 1 Φεβρουαρίου 2016 έως 31 Ιανουαρίου 2019.

Η ομάδα του Προγράμματος έχει ολοκληρώσει 14 ερευνητικά έργα με Έλληνες και Ευρωπαίους εταίρους, έχει οργανώσει τις συλλογές ενός Μουσείου Επιστημών, καθώς και μια εξέχουσα επιστημονική έκθεση για τον Μηχανισμό των Αντικυθήρων, η οποία έχει παρουσιαστεί σε οκτώ χώρες του εξωτερικού (Ευρωπαϊκές χώρες και Κίνα).

 

Συνέδρια και Εκδηλώσεις

Το Πρόγραμμα έχει διοργανώσει πάνω από 60 συμπόσια, συνέδρια και ημερίδες καθώς και ένα τακτικό θερινό σεμινάριο:
Πληροφορίες για τις εκδηλώσεις αυτές στην ιστοσελίδα του προγράμματος http://hpdst.gr/events, στον ιστότοπο του έργου Dacalbo http://dacalbo.hpdst.gr/ στην ιστοσελίδα events, στον ιστότοπο του έργου Narses http://narses.hpdst.gr στην ιστοσελίδα events και στον ιστότοπο του έργου SOW http://project-sow.org στις ιστοσελίδες Conferences και Lectures and events.

 

Συνεργασίες

Το πρόγραμμα έχει οικοδομήσει ένα σημαντικό διεθνές δίκτυο συνάπτοντας διμερείς συμφωνίες συνεργασίας με οκτώ ιδρύματα ευρωπαϊκών χωρών και τρία της Κίνας, συμμετέχοντας σε ερευνητικά κοινά έργα με άλλα ερευνητικά ιδρύματα του εξωτερικού και συντονίζοντας το δίκτυο για την ιστορία των επιστημών στη νοτιοανατολική Ευρώπη.

 

Βάσεις Δεδομένων - Ιστότοποι

Το πρόγραμμα έχει δημιουργήσει έναν κεντρικό ιστότοπο www.hpdst.gr από τον οποίο ο χρήστης μπορεί να μπει σε όλους τους ιστότοπους των έργων του προγράμματος, ένα ψηφιακό μουσείο επιστημονικών οργάνων  http://www.hasi.gr και τρεις ανοικτές βάσεις δεδομένων: μία για την ελληνική αλχημεία http://dacalbo.hpdst.gr/archive/search, μία για τις ελληνικές πηγές που αφορούν στις σχέσεις επιστημών και θρησκείας από τον 4ο αιώνα έως τον 20ο http://narses.hpdst.gr/resources/content και μία για τις πηγές σε 10 γλώσσες που αφορούν τις σχέσεις επιστημών και ορθόδοξου χριστιανισμού http://k2.altsol.gr/archive/search Τα μεταδεδομένα των βάσεων αυτών είναι στα αγγλικά.

 

Βραβεία - Διακρίσεις

O διευθυντής του προγράμματος διετέλεσε πρόεδρος της International Union of the History and Philosophy of Science and Technology / Division of History of Science and Technology (2013-2017), είναι
ισόβιος γραμματέας της International Academy of History of Science (2017-) και απέσπασε ένα βραβείο Chaire Blaise Pascal το 2013.

 

 

Εκδόσεις

Η ομάδα εκδίδει το διεθνές περιοδικό «Almagest» στον εκδοτικό οίκο Brepols την σειρά ‘Science and Orthodox Christianity’ στον ίδιο εκδοτικό οίκο (το πρώτο βιβλίο θα κυκλοφορήσει το 2019).
Το ενημερωτικό δελτίο για την Νοτιοανατολική Ευρώπη, «Newsletter for the History of Science in Southeastern Europe»
Τέλος έχει εκδώσει περισσότερα από 40 βιβλία στα ελληνικά, αγγλικά, γαλλικά και κινέζικα, έχει συνεπιμεληθεί τέσσερα ειδικά τεύχη διεθνών περιοδικών και έχει δημοσιεύσει περίπου 300 άρθρα ορισμένα εκ των οποίων παρουσιάζονται στην ιστοσελίδα άρθρα και στις ιστοσελίδες των δημοσιεύσεων των έργων του προγράμματος.

 

 

 

 

© National Hellenic Research Foundation (NHRF), 48 Vassileos Constantinou Ave., 11635 Athens, Greece, Tel. +302107273700, Fax. +302107246618